In gesprek met Limburgse gemeenten
“Elektrificatie van machines wordt steeds actueler door de aandacht voor stikstof en natuurbehoud. Daar moet iedereen mee aan de slag, willen we dat projecten doorgang vinden”, zegt Beatrice Dormans, adviseur Markt en Overheid van Bouwend Nederland. Dat roept echter ook veel ‘hoe-vragen’ op. Nog lang niet al het materieel is al emissieloos verkrijgbaar. De kosten spelen een rol en de laadinfrastructuur, maar ook de vraag welke eisen opdrachtgevers mogen stellen. In Limburg spraken Beatrice en Jorrit van Ommen met de gemeentes aldaar. En overhandigden hen het document ‘Vragen uit de markt over emissieloos draaien’.
De brochure ‘Vragen uit de markt over emissieloos draaien’ is het resultaat van de Kennistafels die De Groene Koers organiseerde. Jorrit: “We wilden weten wat ondernemers triggert om in duurzaam materieel te investeren, maar ook wat hen tegenhoudt. Daarnaast wilden we de vragen boven water krijgen die bij opdrachtgevers en opdrachtnemers leven. De brochure is daar een resultaat van.”
Emissieloze ambities
Tijdens de bijeenkomst in Limburg zette Jorrit uiteen waar de markt op dit moment staat, en wat nodig is om de ambitie te realiseren. Aan de hand van verschillende voorbeelden liet hij zien dat er al aardig wat projecten emissieloos worden uitgevoerd. Er is echter nog genoeg werk aan de winkel, en daar kunnen markt en overheden elkaar bij helpen. “Belangrijk is vooral dat opdrachtgevers de emissieloze ambitie meenemen in al hun uitvragen. Dat maakt het voor aannemers haalbaar om te investeren in de aanschaf van het juiste materieel.”
Eén van de gemeenten vroeg terecht of het vanuit juridisch oogpunt mag om als opdrachtgever voor te schrijven dat er emissieloos gewerkt moet worden. Daar kon bevestigend op worden geantwoord. “Belangrijk is wel dat opdrachtgevers rekening houden met de mogelijkheden en onmogelijkheden op het gebied van emissieloos bouwen. Vooral groot materieel is nog maar in beperkte mate emissievrij te krijgen.”
Eindhovense gunningsmethodiek
Eindhoven is een voorbeeld van een gemeente die het voortouw neemt om bouwprojecten schoon en emissieloos/-arm te laten uitvoeren. Bas Drijvers, strategisch inkoper bij de gemeente: “Bij alle inkoop wordt een zero-emissie gunningsmethodiek en ingroeimodel met bijbehorende eisen gehanteerd. Een ingroeimodel die afgestemd is met de markt zorgt ervoor dat dit een realistisch verhaal is. In het ingroeimodel staat beschreven wat stapsgewijs, van 2022 tot en met 2025, de minimale eisen zijn. Voor bijvoorbeeld zware werktuigen (vanaf 130kW) geldt in 2023 en 2024 Stage IV, en in 2025 Stage V + HVO100 en voor klein gereedschap geldt zero Emissie vanaf 2024. Sterk punt van de gunningsmethodiek is daarnaast dat de weegfactoren zo zijn opgesteld dat álle aannemers, van klein tot groot, gelijke kansen hebben.”
Enthousiaste ontvangst
Beatrice vertelt dat er enthousiast gereageerd werd op de presentatie van Drijvers. “Vrijwel alle gemeenten gaven aan veel te zien in het Eindhovense model en het wellicht te willen overnemen en zelfs naar een uniforme werkwijze te willen toewerken. Op verzoek gaan Bouwend Nederland en de gemeente Eindhoven een verdiepingssessie organiseren om de methodiek nog verder toe te lichten. De datum van deze bijeenkomst volgt nog.” Maar ook de brochure vond gretig aftrek. “Ook voor gemeenten is het belangrijk om de geluiden uit de markt te horen. We hebben elkaar namelijk nodig, maar ook een realistische blik. Bovendien het van belang om met elkaar in gesprek te blijven. Technische ontwikkelingen volgen elkaar snel op, maar ook zijn er steeds meer steden waar je vanaf 2026 het centrum niet meer inkomt met dieselmotoren. En er zijn gemeenten die via beleid emissievrij werken extra willen stimuleren. Aannemers die voor een aankoopbeslissing staan moeten ook daarvan op de hoogte zijn.”