Voor emissievrij werken is een stimulerende overheid nodig

Anderhalf jaar geleden kwam Verboon Maasland in contact met De Groene Koers. “We willen vooruitstrevend zijn, maar de praktijk is vaak weerbarstig. Daar lopen we tegenaan, daarom willen we met De Groene Koers proberen om een positieve bijdrage te leveren aan emissievrije doelstellingen”, zegt directeur Ruud van Wijk.

Ruim twee jaar geleden startte Van Wijk bij Verboon Maasland met een professionalisering- en moderniseringsslag om het bedrijf verder naar een goede en gezonde toekomst te leiden. “Dat gaat goed. Parallel daaraan kwamen we steeds vaker opdrachtgevers tegen die emissieloos of emissiearm realiseren van projecten waarderen bij het aanbesteden . Daarom hebben we in het verlengde van onze moderniseringsslag besloten om begin 2021 een van de cutterzuigers uit onze vloot om te bouwen naar 100% elektrisch.” Verboon Maasland is daartoe in staat omdat het bedrijf voornamelijk in de binnenwateren werkt. “We zitten dus vaak dichtbij de wal en kunnen uit een straal van een paar honderd meter stroom betrekken. We leggen eenvoudigweg de stroomkabel over de persslang (waarmee we het materiaal afvoeren) naar een stroompunt aan de wal.”

98 of 100% emissievrij baggeren

Met een paar honderd meter kabel kan Verboon Maasland prima op een plas of in een natuurgebied elektrisch werken, mede omdat het bedrijf op alle situaties is ingespeeld. Van Wijk: “De cutterzuiger is uitgerust met drie opties voorstroomtoevoer. Wanneer we in een gebied zitten waar het eenvoudig is om een elektriciteitsaansluiting te realiseren, dan draaien we 100% elektrisch op walstroom. Kunnen we de wal niet bereiken, dan maakt de cutterzuiger gebruik van een HVO aangedreven aggregaat. Hiermee bereiken we een CO2-reductie van 98%. Daarnaast kunnen we op de cutterzuiger accupakketten aansluiten en volledig draadloos werken.” Die laatste optie wordt nu nog niet ingezet omdat de accutechnologie nog niet voldoende is geëvolueerd. “Meerdere keren per dag een accupakket wisselen is niet werkbaar, maar we verwachten dat die interval snel kleiner wordt”.

N307 Roggebot

Een opdrachtgever die had gehoord over de ontwikkelingen, belde Van Wijk op. “Kan ik in 2021 voor de realisatie van het project N307 Roggebot gebruikmaken van deze elektrische cutterzuiger?, vroeg hij. We hebben namelijk een werk waar emissievrij gebaggerd moet worden. Daar belden ze over in augustus 2020, toen de cutterzuiger nog in aanbouw was. In februari 2021 was hij gereed en dat kwam qua planning ook helemaal goed uit. Het enige dat de opdrachtgever hoefde te doen is een 10 kV elektra-aansluiting op de wal realiseren. Kosten € 60.000.” Daar moest een handtekening voor komen. Maar toen besloot de opdrachtgever: dat gaan we niet doen! “Een geldkwestie en peanuts als je dit bedrag afzet tegen het totaalbedrag van het totale project (ca. €130 miljoen).” Het vormde voor Van Wijk de aanleiding om contact te zoeken met De Groene Koers en met de Rijkswaterstaat. “Dit is typisch zo’n opdracht waarbij een opdrachtgever heel veel punten geeft aan de inschrijvende partij die het project emissievrij wil realiseren, maar niet de portemonnee wil trekken voor een elektriciteitsaansluiting. Het illustreert de huidige transitiefase waarin we met zijn allen de knop om moeten zetten en kennis moeten opdoen. En dat aanbestedende partijen de randvoorwaarden om emissievrij te werken, moeten meenemen in de projectspecificaties.” Uiteindelijk is het project uitgevoerd met een GTL-aangedreven aggregaat en zijn de emissies gereduceerd, maar het had 0% kunnen zijn. “Ik durf zelfs met de huidige dieselprijzen te beweren dat elektrisch werken in het totaal een stuk goedkoper was geweest.”

Blankenburgtunnel

Vorig jaar is er tevens besloten om binnen een van de specialismen van Verboon Maasland, het ontgraven van natte bouwkuipen, ook duurzame stappen te zetten. “Bij de Blankenburgtunnel (onder de Nieuwe Waterweg) moeten aan beide kanten toeritten gemaakt worden; de tunnel wordt afgezonken.” Deze toeritten zijn bouwputten van 20 tot 30 meter diep en worden onder water ontgraven. “Met speciale draadkranen die GPS gestuurd worden, ontgraven we de grond precies tussen de ankerpalen. Met onderwaterpompen (DOP) halen we het slib weg, we brengen de grindlaag aan en assisteren bij storten van het onderwaterbeton, waarna de bouwput wordt leeg gepompt. Dat werk - vanaf het ontgraven van de bouwkuip tot en met het aanbrengen van het onderwaterbeton - is ons specialisme. Hier gebruiken we de draadkranen voor.” Vorig jaar besloot Verboon Maasland een van de draadkranen te vervangen voor een 100% elektrisch aangedreven 95 tons draadkraan. Van Wijk: “Bij de bestelling hielden we rekening met twee dingen: de ‘Tailor-made’ draadkraan moet op een ‘stekker’ kunnen draaien én zich tot 250 meter zelfstandig kunnen verplaatsen. Door de eerder genoemde ervaringen wijzer geworden, gaven we de fabrikant opdracht om een back-up generator in de machine te plaatsen, zodat de kraan zelf van een trailer kan rijden en een kleine afstand kan overbruggen. Dat biedt ook de mogelijkheid om de kraan ook te laten draaien op plekken waar geen stroom beschikbaar is.” Die back-up is een extra voorziening, maar voor het werk in principe niet nodig.

MIA

Een aantal opdrachtgevers gaven direct aan geïnteresseerd te zijn, Van Wijk drukte hen op het hart om meteen aan de slag te moeten gaan met de stroomaansluiting. Verboon Maasland heeft hier zelf ook ervaren specialisten voor in haar keten, die dat kunnen verzorgen. Maar daarmee is het verhaal nog niet verteld. “Tegelijk vroegen we een subsidie van de MIA aan. Voor de cutterzuiger was de aanvraag geen probleem, maar … de MIA voor de draadkraan werd afgekeurd. De reden is dat wij er in deze transitiefase rekening mee hielden dat er vaak geen stroom voorhanden is en op deze momenten de nieuwe kraan niet stil willen laten staan. En dan zegt RVO vervolgens: sorry, deze kraan is voorzien van een back-up generator en daardoor ‘niet 100% elektrisch’. Ofwel een kraan is pas 100% elektrisch als hij én 100% elektrisch kan draaien n ‘stil moet staan als er geen stroom op het werk is’. Dit terwijl wij juist anticiperen op een overheid die de elektrische infrastructuur nog niet voor elkaar heeft.”

Volgens het boekje heeft RVO gelijk. “Maar als ondernemer willen we meer zekerheid; zo’n dure machine stil laten staan is geen optie. Wat ik hiermee wil zeggen is: op deze manier - als de eis van RVO inhoudt dat je de investering in de schuur mag zetten zolang de overheid haar voorzieningen om emissieloos te kunnen werken niet goed vooraf regelt - worden ondernemers die duurzaam willen werken niet gestimuleerd om te investeren in duurzaam materieel.” Daarom trekt Verboon Maasland samen op met De Groene Koers.